चांभार

कामं आवरून परत निघताना असंच समोरच्या झाडाखाली लक्ष गेलं.
अंथरलेलं एक पोतं...एका छोटया पत्र्याच्या डब्यात बारक्या चूका...प्लास्टिकच्या फ़ुटक्या भांडयात पाणी...कुठे चामडयाचे २-४ तुकडे आणि चप्पल ठेवायचा तो चिरपरिचित लोखंडी फणा.
आणि एकदम लक्षात आलं की एवढयात आपण चांभार या व्यक्तीकडे गेलोच नाही.

किती महिने...वर्षं झाली काय माहीत?
पण चांभार या माणसाशी जसा संबंधंच उरलेला नाही.
परत त्या पोत्यावरच्या पसाऱ्याकडे आणि चप्पल तुटलेल्या गिऱ्हाइकांची वाट पाहणाऱ्या त्या चांभाराकडे पाहून कससंच वाटलं.

शेवटचं मी चांभाराकडे कधी बरं गेले होते...? काही नीट आठवत नाही.
आमच्या कॉलेजच्या रस्त्यावर एक म्हातारे चांभार आजोबा बसायचे. तेव्हा त्यांच्याकडे कधी-मधी मी जायची.
कुठे अंगठा तुटला...शिवण निघाली...१-२ रुपयात काम व्हायचं.
मला आठवतं..ते आजोबा अगदी मान-पाठ एक करून टाका घालायचे.
जाड काचेचा, धुळवटलेला..खिळखिळा झालेला त्यांचा तो चष्मा सारखा नाकावरून खाली घसरायचा..
आजोबा काहीसं पुटपुटत तो वर घ्यायचे...आणि मग थोडं जास्तच वाकायचे.
त्यांच्यामागच्या दोरीवर दोन-चार चपलांचे जोड टांगलेले असायचे.
कोणी कधी त्या चपला विकत तरी घेतल्या का कोण जाणे...

काम असू..नसू..त्यांची नजर आपली सतत खाली..लोकांच्या पायांकडं आणि चपलांकडं.

बरंच पुढं कधीतरी ते दिसेनासे झाले. ते ज्या भिंतीशी बसायचे त्या बँकेत मग मी विचारलं.
ते एक म्हातारे आजोबा..चांभार..इथे बसायचे..कुठे हो गेले?
तिथला शिपाई म्हणाला..ते म्हातारं होय? घालवलं त्याला.
बँकेची दुरुस्ती झाली..फ़ुडं थोडं वाढवलं..कुंड्या..नवा रंग अन काय काय.
मग त्यात घालवलं त्याला.

मला चांभार आजोबांच्या पागोट्याचा मळलेला, कधीतरी भडक गुलाबी असलेला रंग आत्ताही डोळ्यापुढे आला.

आता चप्पल तुटली की लगेच नवी घ्यायची. नाही...असे कितीतरी जोड..चपला..बूट..फ़्लोटर्स..कपाटात पडलेले असतात.
मग आधीची तुटलेली चप्पल दुरुस्त करायचा प्रश्नच येत नाही.
ती अडगळीत आणि मग पुढे कधीतरी भंगारातही जाते.
घरातले मागच्या पिढीतले मग म्हणतात...
तुम्हाला ना पैशाची किंमत नाही..काय बंदच तर तुटलाय ना.
कोपऱ्यावरून लावून आण..२-३ रुपयात काम होईल.


- सोनाली सुहास बेंद्रे